Sobota, 20 kwietnia 2024 ENGLISH VERSION
 Szukaj
"Powinniśmy postawić się na miejscu podmiotu, który próbuje odnaleźć drogę swojego życia na tym świecie , a przede wszystkim powinniśmy pamiętać, że to otoczenie pod którego jest wpływem i do którego się dostosowuje, stanowi jego Świat, a nie obiektywny Świat nauki."

W.I. Thomas
i
F. Znaniecki

Przegląd Socjologii Jakościowej
2009
Tom V Numer 2


Abstrakty i słowa kluczowe nadesłane przez autorów


  Marek Gorzko
       Uniwersytet Szczeciński, Polska

Przestrzeń, ciało, ego: linie działania grup turystycznych (komunikat z badań)

W artykule, który ma charakter komunikatu z empirycznych badań poświęconych interakcjom pomiędzy podmiotami uwikłanymi w ruch turystyczny zaprezentowano opis i analizę jednego z warunków tychże interakcji: doświadczenia ekip turystycznych.
Za pomocą procedur teorii ugruntowanej, na podstawie "opowieści o urlopie" wyróżniono "linie działania" ekip turystycznych i leżące u ich podłoża strategie partycypacji w odwiedzanej przestrzeni udostępnionej. Są to strategie: przyswajania zasobów przestrzeni udostępnionej poprzez "przymierzanie", interpretowanie przestrzeni przez "operację ciałem" oraz wykorzystywanie "nowego" kontekstu do interpretacji "starego". Czwartą strategię relatywnie niezależną od przestrzeni udostępnionej stanowi "zabawa".
Przedstawione także zostały niektóre efekty linii działania podejmowanych przez ekipy turystyczne dla jednostki i grupy.

Słowa kluczowe:
"ekipa turystyczna"; doświadczenie turystyczne; linie działania grupy
Pobierz ten artykuł (941 kB)

  Katarzyna Szkuta
       Uniwersytet Warszawski, Polska

"Cześć chłopaku!" Rytualne aspekty okazywania zaangażowania w rozmowę w audycji radiowej

W rozmowach radiowych pojawia się wiele rytualnych środków okazywania zaangażowania. Rozmowy te tworzone są dla publiczności, która oczekuje od prowadzących familiarności i bezpośredniości w kontaktach ze słuchaczami. Jednakże wszystkie rodzaje rozmów prowadzonych na antenie zależne są od instytucjonalnego kontekstu emisji programów radiowych i posiadają swoiste cechy właściwe rozmowom formalnym. Autorka w artykule stawia tezę, że przyjacielska rozmowa na antenie ma, pomimo wszelkich manifestacji prywatności, wyraźnie profesjonalny charakter i pokazuje, w jaki sposób prowadzący program aplikują elementy stylu wysokiego zaangażowania, aby wywołać efekt zaprzyjaźnienia ze słuchaczami.

Słowa kluczowe:
analiza konwersacyjna; interakcyjna socjolingwistyka; styl wysokiego zaangażowania; zaangażowanie w konwersację; rytualna analiza konwersacji
Pobierz ten artykuł (552 kB)

  Martyna Pryszmont-Ciesielska
       Uniwersytet Wrocławski, Polska

Ukryty program fizycznej pozadydaktycznej przestrzeni uniwersytetu

Tekst dotyczy problematyki ukrytego programu fizycznej przestrzeni, w której realizowana jest edukacja uniwersytecka. W pierwszej części podejmę próbę zdefiniowania pojęcia ukrytego programu w kontekście interesującego mnie obszaru studiów – fizycznej pozadydaktycznej przestrzeni uniwersytetu. W tym celu odwołam się do wybranych autorów i opracowań poświęconych tej problematyce. Następnie przedstawię niektóre, głównie anglojęzyczne, przykłady badań w tym obszarze. Kolejna część tekstu poświęcona będzie zagadnieniom metodologicznym. Rozpocznę od określenia problemów badawczych – pytań o ukryty program organizacji wybranych elementów fizycznej pozadydaktycznej przestrzeni uniwersytetu, tj. wejścia do budynku, klatek schodowych, korytarzy oraz holi. Następnie omówię wybrany typ oraz sposób badania, czyli jakościową orientację badawczą, w której odwołam się do aktywności fotografowania w celu zgromadzenia materiału badawczego. Analiza danych wizualnych dostarczy mi podstaw do sformułowania wniosków z badań, stanowiących próbę odpowiedzi na pytania badawcze.

Słowa kluczowe:
ukryty program; fizyczna przestrzeń edukacji; uniwersytet; badania jakościowe; fotografia, autobiografia badacza; analiza jakościowa
Pobierz ten artykuł (883 kB)

  Katarzyna Kolbowska
       Szkoła Nauk Społecznych przy PAN w Warszawie, Polska

Brazylijska sztuka walki – tańca capoeira. Wykorzystanie technik jakościowych do badania jakościowego grupy capoeiristas

Capoeira to brazylijska sztuka walki-tańca. Capoeira jest kombinacją elementów tańca, folkloru, sztuki walki, sportu, rytuału i treningiem do nieuzbrojonej walki. Wielu Brazylijczyków postrzega ją jako witalny, afro-brazylijski wkład do ojczystej kultury. Zaczątkiem tej sztuki walki-tańca miał być styl stworzony w brazylijskich czworakach niewolniczych. Według legend capoeira była wówczas serią uderzeń, wymagających dużej fizycznej siły. Stanowiła wiejski styl służący unikaniu agresji panów i łowców niewolników.
Moja koncepcja badawcza od początku opierała się na założeniu, że badania, których się podejmuję, mają charakter pionierski. Celem badania było stworzenie pełnego obrazu zjawiska capoeiry w Polsce.
Na mój wybór metody badawczej wpłynęła świadomość, że stykam się ze środowiskiem „niszowym”, ze zjawiskiem całkowicie nowym, jeszcze nie okrzepłym w krajobrazie polskiej popkultury.
Anna Wyka uważa, że:
Planując badania nad środowiskami mało znanymi w danym społeczeństwie – nowymi i radykalnie odmiennymi od powszechnie występujących – badacz musi się nastawić na głównie eksploatacyjny typ studiów i odpowiednio ułożyć proces badawczy. Taki właśnie charakter musiały mieć jakościowe badania nad alternatywnymi środowiskami – wzorcotwórczymi – zjawiskiem społeczno – kulturalnym, które jako zupełna nowość ujawniło się w Polsce w drugiej połowie lat siedemdziesiątych. (…) Penetracja badawcza tego typu środowisk wydaje się potrzebna i poznawczo atrakcyjna.
Paradygmat interpretatywny (jakościowy, humanistyczny) przeciwstawny normatywnemu (ilościowemu, pozytywistycznemu), uwzględnia współczynnik humanistyczny. Termin ten wprowadzony przez Floriana Znanieckiego oznacza znaczenie przypisywane przez ludzi zjawiskom, których oni doświadczają. Badacz stara się przyjmować punkt widzenia badanych.

Słowa kluczowe:
obserwacja uczestnicząca; obserwator; wywiad swobodny ukierunkowany; techniki otwierające; uczestnicy ruchu; neotrybalizm; slang grupy; antropologia życia codziennego
Pobierz ten artykuł (1130 kB)

  John Grady
       Wheaton College, USA

Badania wizualne na rozdrożu

Autor twierdzi, że metody wizualne znajdują się na rozdrożu. Mogą pozostać niszowe albo wejść do głównego nurtu kierując swoją ofertę do wszystkich, którzy wykorzystują materiały wizualne. W naukach społecznych metody wizualne obejmują fotografię, wideo i reprezentacje graficzne. Odnośnie samej wizualności, zwrócić należy uwagę, że wszystkie odczytania, które ontologicznie polegają na fotografii, wymagają dalszych interpretacji. "Patrzeć na" oznacza "być wykadrowanym przez", i dotyczy to również autora zdjęcia, który także rozpatrywany jest jako widz. Ale obrazy, równie dobrze, co informacji o osobistych przemyśleniach, mogą dostarczać naukom społecznym osobistych zapisów przestrzeni i relacji społecznych. Na tej podstawie można zapytać: "jak przebiegają w czasie odchylenia od wzorca?", "w jaki sposób zorganizowane są procesy społeczne?", albo "jaka jest rola emocji w życiu społecznym?". To są te zagadnienia, kontynuuje dalej autor, w które dane wizualne mogą wnieść swój wkład; warto dodać, że dyskusja metodologiczna, poza obszarem wytwarzania danych wizualnych, analiz i interpretacji, powinna zawierać również rozwiązania problemów dotyczących komunikowania wyników badań. Na niektóre z powyższych pytań można próbować odpowiedzieć stosując kontrolowaną foto-obserwację, techniki z wywołaniem fotograficznym (photo-elicitation) albo obrazy wykonane przez samych badanych. Pod koniec artykułu autor przechodzi do odpowiedzi na pytanie: co pozostaje do zrobienia? Szkicuje tu trzy główne obszary: (1) ewaluacja teoretycznej i pojęciowej bazy badań wizualnych; (2) tworzenie publicznych baz danych, które pomogą rozwijać i testować teorie; (3) definiowanie "najlepszych praktyk" dla badań wizualnych.

Słowa kluczowe:
metody wizualne; fotografia; dane wizualne; metodologia; prezentowanie wyników badań; wywołanie fotograficzne; dane wideo; interpretacja
Pobierz ten artykuł (3350 kB)

  Giampietro Gobo
       University of Milan, Italy

Wytwarzanie ślepoty i jej organizacyjne konstruowanie w szkole podstawowej

Niniejszy artykuł jest oparty na studium przypadku przeprowadzonym we włoskiej szkole podstawowej, w której obserwowano interakcje pomiędzy niewidomą dziewczynką (o imieniu Jasmine, w wieku lat 8) a jej kolegami i koleżankami z klasy. Początkowym celem badań było zrozumienie i opis problemów, z którymi spotyka się niewidoma uczennica, działająca w społecznym, organizacyjnym i fizycznym otoczeniu, które nie było zaprojektowane dla osób niepełnosprawnych. Jednak w trakcie badań wyłoniły się inne kwestie. Głównym odkryciem było to, że bycie niewidomym wydaje się być społecznie i organizacyjnie skonstruowane zanim stanie się biologiczną czy fizyczną ułomnością. Ten właśnie organizacyjny proces, poprzez który "bycie niewidomym" jest powoli i rutynowo konstruowane został dogłębnie i szeroko opisany.

Słowa kluczowe:
ślepota; konstrukcja społeczna; badania nad inwalidztwem; organizacja; teoria ugruntowana; etnometodologia; etnografia; ergonomia
Pobierz ten artykuł 625 kB)

  Barbara Fatyga
       Uniwersytet Warszawski, Polska

Działanie obrazu.(Na przykładzie przedstawień Natury w malarstwie Jagi Karkoszki)

Artykuł jest poświęcony wybranym zagadnieniom metodologii badania przekazu ikonicznego na przykładzie malarstwa Jagi Karkoszki. Do analizy został wybrany motyw relacji między naturą i kulturą. Autorka swoje podejście buduje na późnych tekstach szkoły tartuskiej (głównie Jurija Lotmana i Zary Minc), metodzie Erwina Panofsky’ego oraz poglądach współczesnych estetyków. W tekście dowodzi ona, że pojęcia stosowane przez Rolanda Barthesa w badaniu fotografii (studium i punctum) mogą być również przydatne do badania obrazów innego typu.

Słowa kluczowe:
socjologia wizualna, antropologia wizualna estetyka, natura, kultura, obraz, przekaz ikoniczny, studium, punctum
Pobierz ten artykuł (1320 kB)

Oświadczenie
Online Editor

© Przegląd Socjologii Jakościowej 2005 - 20019